Współczesne preparaty chemiczne pozwalają uprościć, ulepszyć i przyspieszyć wiele prac z zakresu kamieniarstwa i renowacji kamienia naturalnego. Tradycyjne metody naprawy powierzchni kamienia i łączenia elementów kamiennych w oparciu o zaprawy cementowe były kłopotliwe, brudzące i mało pewne.
Obecnie dostępne na rynku kleje, kity, szpachle sporządzane na bazie żywic poliestrowych, akrylowych i epoksydowych pozwalają na bardziej trwałe, szybsze w wykonaniu i bardziej precyzyjne uzupełnianie ubytków w kamieniu lub łączenie elementów kamiennych. Dobór klejów i szpachli uzależniony jest od efektu, jaki chcemy osiągnąć. Jeżeli zależy nam na szybkim wykonaniu prac, a mniej istotne są parametry mechaniczno-wytrzymałościowe, stosujemy kleje i szpachle poliestrowe. Przy sklejaniu elementów konstrukcyjnych, które będą zacznie obciążone, powinniśmy stosować kleje i szpachle epoksydowe. W tym przypadku musimy liczyć się z długim, bo trwającym około dwudziestu godzin, czasem schnięcia kleju. Kleje i szpachle akrylowe stosuje się tam, gdzie wymagana jest elastyczność połączenia, np. w przypadku fug i doklejania liter bądź innych materiałów. Dzięki dużej zdolności przenikania i dobrej przyczepności kleje i szpachle akrylowe dają pewne połączenie, odporne na wpływ warunków atmosferycznych. W każdej grupie klejów znajdziemy kleje o rzadkiej konsystencji, których przeznaczeniem jest sklejanie elementów poziomych, oraz kleje o konsystencji gęstej, zwierające dodatki tiksotropowe zabezpieczające przed ściekaniem kleju. Służą one do klejenia elementów pionowych, kotwienia zamocowań. Kolejnym zagadnieniem jest dobór barwy kleju czy szpachli. W handlu dostępne są kleje bezbarwne (transparentne) oraz barwione fabrycznie z przeznaczeniem do konkretnych gatunków kamienia.
Kleje i szpachle można barwić samodzielnie stosując odpowiednie pigmenty. Współczesna chemia ułatwia także prace związane z czyszczeniem, konserwacją i zabezpieczeniem powierzchni kamienia naturalnego i sztucznego. W ofercie handlowej znajdują się środki gruntownie czyszczące, które nie wymagają pracochłonnego szczotkowania. W przypadku ich zastosowania czyszczenie polega na reakcji chemicznej użytego środka z zanieczyszczeniem na powierzchni i w głębi kamienia. Preparat po rozcieńczeniu z wodą nanosi się na powierzchnię kamienną i pozostawia na 20 minut, po czym spłukuje obficie wodą pod ciśnieniem lub zmywa lekko gąbką czy szczotką. Istnieją także specjalistyczne środki czyszczące przeznaczone do usuwania konkretnych zanieczyszczeń powierzchni kamienia, np. usuwające mchy i porosty, odrdzewiające, usuwające pozostałości zaprawy cementowej. Jakże często spotykamy powierzchnie z naturalnego kamienia zniszczone na skutek braku jakiejkolwiek konserwacji czy zabezpieczenia.
Kawa, tłuszcze, atrament na powierzchniach z niezaimpregnowanego marmuru (blaty, parapety, posadzki) pozostawiają niemożliwe do usunięcia plamy, bowiem każdy kamień jest porowaty i zanieczyszczenia wnikają głęboko. Często nie pomaga nawet szlifowanie. Elewacja wykonana z niezaimpregnowanego piaskowca już po paru dniach po ukończeniu montażu zmienia barwę na brudno-szarą. Niestety wykonawcy prac kamieniarskich nie impregnują swoich wyrobów i nie informują o konieczności zaimpregnowania ich użytkowników. A przecież koszt zaimpregnowania wyrobu jest niewielkim procentem ceny wyrobu z kamienia naturalnego. Impregnacja się opłaca, bowiem impregnat zamyka pory w kamieniu i nie pozwala przenikać do nich zanieczyszczeniom czy wodzie. Jednocześnie warstwa impregnatu jest przepuszczalna dla powietrza czy pary wodnej, aby kamień mógł "oddychać". Istnieją także specjalne impregnaty o właściwościach antigraffiti, które zmniejszają przyczepność farb do kamienia. Z tak zabezpieczonego piaskowca farby zmywa się wodą pod ciśnieniem, a z gładkich kamieni wyciera się szmatką.
Dobre impregnaty utwardzają powierzchniowo kamień zwiększając jego
odporność na zarysowanie, co jest szczególnie ważne na schodach czy ciągach pieszych posadzek. Trwałość zabiegu impregnacji sięga 10 lat. Środki chemiczne są dostępne także w zestawach (środki czyszczące, usuwające mech, impregnat i rozcieńczalnik do niego). Taki połączony zestaw umożliwia oczyszczanie i zaimpregnowanie ok. 5 m2 kamienia typu granit, marmur, a więc wystarcza na blat kuchenny, nagrobek, schody czy parapety. Opakowanie zawiera szczegółową instrukcję stosowania i rękawice ochronne. Do stosowania nie potrzeba specjalnych urządzeń i wystarcza kawałek gąbki lub pędzel. Standardem stało się, że środki chemiczne ulegają biodegradacji, a więc nie niszczą środowiska naturalnego. Hitem ostatnich lat stały się w kamieniarstwie specjalne szczotki, które umożliwiają uzyskanie na kamieniu "antycznej" powierzchni. Dzięki wtopieniu we włosie z tworzywa sztucznego materiału ściernego szczotka wybiera powierzchnię kamienia selektywnie delikatnie pogłębiając bardziej miękkie miejsca. Dodatkową zaletą uzyskanej przy pomocy szczotek powierzchni jest jej antypoślizgowość. Szczotki stosuje się do nowych powierzchni kamiennych (po traku) lub zniszczonych powierzchni polerowanych. Szczotki są dostępne jako segmenty "Frankfurt" lub okrągłe do ręcznych szlifierek. Nowoczesna chemia, pod warunkiem jej prawidłowego zastosowania, znacznie ułatwia prace kamieniarskie, przyspiesza je i powoduje, że zainwestowane w wyroby z kamienia pieniądze, zaprocentują długim czasem ich bezproblemowego użytkowania.
artykuł dzięki uprzejmości "Świata Kamienia"
