Dynamiczny rozwój techniki grzewczej w zakresie palenisk na paliwa stałe, w szczególności tych zbudowanych na bazie wkładów kominkowych, spowodował, iż stały się one bardzo sprawnymi energetycznie urządzeniami grzewczymi, wyposażonymi w wiele dodatkowych funkcji, z których jedną jest posiadanie wymiennika ciepła lub płaszcza wodnego.
Wymiennik ten umożliwia przygotowanie ciepłej wody użytkowej, jak również włączenie paleniska w system centralnego ogrzewania jako główne lub wspomagające źródło ciepła. Urządzenia te, zwane niekiedy termokominkami, są doskonałymi paleniskami łączącymi w sobie walory wizualne - jakie daje widok "żywego" ognia, oraz czysto ekonomiczne - zapewniając jakby "przy okazji" wymierne korzyści w postaci zaoszczędzonego paliwa (gazu lub oleju) w istniejącym systemie CO.
Nic więc dziwnego, iż możliwości te zostały docenione przez potencjalnych użytkowników i coraz częściej projektuje się termokominki włączone do wodnych układów grzewczych zasilanych przez kotły gazowe lub olejowe. Równocześnie urządzenia tego typu są bardzo wygodne, jako główne i jedyne źródła ciepła oraz ciepłej wody użytkowej w domkach letniskowych. Jednakże wraz z ukazaniem się nowych Warunków technicznych, jakim muszą odpowiadać budynki i ich usytuowanie, obowiązujących od grudnia 2002 roku, pojawiło się sporo wątpliwości dotyczących możliwości ich instalacji. Przepisy te w § 136 określają, iż: cyt. "Kotły na paliwa stałe o mocy do 25 kW powinny być instalowane w wydzielonych pomieszczeniach technicznych, zlokalizowanych w piwnicy, na poziomie ogrzewanych pomieszczeń lub w innych pomieszczeniach, w których mogą być instalowane kotły o większych mocach cieplnych." - koniec cytatu.
Dylemat polega na tym, czy kominki na paliwa stałe z płaszczem wodnym lub wymiennikiem ciepła są "kotłami" w rozumieniu wyżej Warunków technicznych ..., czy też nie? Czy urządzenia tego typu, jako kotły, mogą być instalowane jedynie w pomieszczeniach technicznych w piwnicy, a nie w pokoju lub salonie jako dekoracja oraz źródło przyjemnego i relatywnie taniego ciepła? Odpowiedzi na to pytanie należy szukać w normach nr PN-EN 13229 dotyczącej wkładów kominkowych oraz PN-EN 13240 ogrzewacze pomieszczeń na paliwa stałe.
Normy te określają wymagania stawiane paleniskom instalowanym w pomieszczeniach mieszkalnych, między innymi wkładom kominkowym, i posiadających integralny lub dodatkowy zespół wodny.
Z powyższych norm wynika, iż wkłady kominkowe oraz inne ogrzewacze pomieszczeń na paliwa stałe, mogą posiadać wymienniki ciepła, nie tracąc przy tym swych podstawowych walorów użytkowych i parametrów technicznych. Podobnie sprawy te traktuje francuska norma - NF D 35-376 oraz niemiecka - DIN 18895.
Wyposażenie wkładów w elementy umożliwiające dodatkowe funkcje nie powoduje zmiany definicji nazwy danego paleniska i jego przeznaczenia, pod warunkiem zgodności z w/w normami.
Tak więc istotną kwestią są dokumenty dopuszczające wyrób do stosowania w budownictwie, np. certyfikat lub deklaracja zgodności, wydane na podstawie w/w norm lub aktualnej aprobaty technicznej, gdzie jednoznacznie została zdefiniowana nazwa i przeznaczenie urządzenia grzewczego. Zakwalifikowanie wkładów kominkowych z zespołem wodnym, wspomagających istniejący system centralnego ogrzewania lub też stanowiących samodzielny układ grzewczy jako kotły na paliwo stałe, byłoby w tym względzie nadinterpretacją cytowanych przepisów.Jednak nie jest to jedyny dylemat związany z przyłączaniem termokominków. Bardzo często w chwili obecnej kotły CO, gazowe lub olejowe, obsługują instalacje grzewcze wodnych systemów zamkniętych z przeponowym naczyniem wzbiorczym. Systemy takie są sprawniejsze i wygodniejsze w użytkowaniu, lecz pracują w wyższym ciśnieniu. Jak w takim razie wygląda możliwość przyłączenia termokominka do takiej instalacji? W § 133 p.7 wspomnianych Warunków... czytamy: "Zabrania się zasilać z kotła na paliwo stałe instalacji ogrzewczych wodnych systemu zamkniętego, wyposażonych w przeponowe naczynie wzbiorcze." Czy i w tym przypadku naszego kominka z płaszczem wodnym nie zaliczymy do kotłów? Zapis zabraniający stosowania kotłów na paliwa stałe w wodnych instalacjach zamkniętych bierze pod uwagę bezpieczeństwo użytkownika, wynikające z trudności w zastosowaniu automatyki procesu spalania. O ile w przypadku zasilania w kotłach olejowych lub gazowych przekroczenie parametrów granicznych ciśnienia lub temperatury w układzie grzewczym może spowodować automatyczne zadziałanie zaworu odcinającego dopływ paliwa, to w przypadku paliw stałych jest to bardzo trudne.
Oczywiście istnieją kotły wyposażone w systemy kontrolowanego podawania paliw stałych, choćby w kotłach miałowych z ruchomym rusztem lub w coraz powszechniejszych urządzeniach grzewczych na biomasę lub pellety (granulat drewna), lecz zautomatyzowanie załadunku polan drewna do kominka jest niewątpliwie żartem. Próbą rozwiązania tego problemu jest wyposażenie termokominków w dodatkowe wodne układy schładzające. Jest to jakby dodatkowy wymiennik wbudowany w kominek, podłączony do instalacji zimnej wody bieżącej, której przepływ jest sterowany zaworami elektromagnetycznymi. W przypadku gdy temperatura w systemie grzewczym osiągnie wartości graniczne, zawory zostają otwarte i przepływająca woda powoduje odprowadzenie nadmiaru ciepła do kanalizacji. Lecz nie ma to nic wspólnego z oszczędnością i co będzie, jeśli zabraknie energii elektrycznej? Łatwo możemy sobie wyobrazić sytuację, gdy instalacja grzewcza CO oraz wody użytkowej osiągnęły szczyt możliwości absorbowania ciepła, a nieświadomy użytkownik w celu doznań wizualnych podłożył jeszcze kilka szczap drewna. Jeśli w tym momencie zabraknie prądu, to przed nadmiernym wzrostem ciśnienia w układzie i związanymi z tym kłopotami ochronić nas mogą jedynie ciśnieniowe zawory bezpieczeństwa. Jak widać z powyższego, w tym przypadku urządzenia grzewcze z zespołem wodnym ze względu na bezpieczeństwo użytkowania powinny być traktowane jako kotły na paliwa stałe i w rozumieniu § 133 p.7 nie wolno ich podłączyć do wodnych zamkniętych systemów grzewczych.
Decyzja o przyłączeniu termokominka do takiego systemu, jako wspomagające źródło ciepła, musi być przemyślana pod kątem ewentualnych zysków z jego zainstalowania oraz strat wynikających z przebudowy instalacji na otwarty system grzewczy.Reasumując, kominki z integralnym lub dodatkowym zespołem wodnym mogą być instalowane w pomieszczeniach mieszkalnych, zgodnie z zapisami § 132 pkt. 3 Warunków technicznych, jakim muszą odpowiadać budynki i ich usytuowanie i mogą zasilać tylko otwarte, wodne systemy grzewcze.
