Kominek akumulacyjny to taki kominek, w którym przynajmniej bryła została wybudowana z materiałów szamotowych, mogących nagrzewać się i akumulować ciepło. Może być ona wybudowana z kafli, cegieł szamotowych, odlewów szamotowych, lub z nowoczesnych, prefabrykowanych, ceramicznych płyt konstrukcyjnych.
Zdolność akumulacji takiego kominka może być zwiększona, gdy zostanie on doposażony w akumulacyjny wymiennik ciepła lub nawet w akumulacyjne palenisko. Zdolność mniejszej lub większej akumulacyjności takiego kominka, zależeć będzie od rodzaju użytego materiału szamotowego, jego ciężaru właściwego, parametrów przewodności cieplnej, a zwłaszcza masy - wagi. Im wyższe będą te parametry, tym wyższa będzie jego zdolność akumulacji ciepła i mniejsza objętościowo cała bryła kominka. Jeżeli ponadto użyty materiał szamotowy będzie charakteryzował się odpowiednio małą rozszerzalnością cieplną, na ścianach nie będą pojawiały się, charakterystyczne dla tradycyjnych materiałów szamotowych, włoskowate spękania, a jego trwałość znacząco wzrośnie.
Jeżeli kominek wyposażymy w tzw. palenisko otwarte (bez wkładu), będzie to tzw. kominek I generacji. Wyposażony natomiast w sprefabrykowane palenisko- wkład grzewczy, będzie to tzw. kominek II generacji. Gdy zaś do paleniska - wkładu grzewczego, zostanie dodatkowo podłączony wymiennik ciepła, będzie to już współczesny kominek III generacji.
Jeżeli podłączony do paleniska - wkładu wymiennik ciepła, zostanie wybudowany z materiałów szamotowych, stanie się on (obok swojej funkcji odzyskiwania ciepła) dodatkowo tzw. zasobnikiem ciepła, czyli kominek taki dodatkowo zyska zdolność znacznej akumulacyjności ciepła. Im wyższa będzie jego waga, przy wyższym ciężarze właściwym i wyższej przewodności ciepła, tym więcej będzie mógł on odzyskać i zakumulować ciepła. Dawniej, duże piece kaflowe ważyły około 1 - 2 tony. Dzisiejsze kominki III generacji, z dobrym akumulacyjnym wymiennikiem ciepła i ciepłymi akumulacyjnymi ścianami bryły, mogą również ważyć około 1 - 2 tony, ale mogą przy tym posiadać już o wiele mniejsze bryły.
Może przybierać niemal dowolny kształt, a swoim wystrojem i architekturą, nawiązywać do starych tradycyjnych form pieców kaflowych (dziś znów bardzo modny trend) lub do bardzo nowoczesnych, prostych form, ścian tynkowanych bez kafli i bez elementów kamiennych lub też częściowo, w niektórych tylko fragmentach, przyozdobionych kaflami albo kamieniem. Współczesne kafle, będące w zasadzie dużymi powierzchniowo płytami (nawet do 130 cm długości), potrafią nowoczesne bryły kominka nie tylko przyozdobić, ale również zabezpieczyć przed zabrudzeniem, podnosząc przy tym bardzo standard całego kominka. Bryły wykonane z kafli tradycyjnych, odtworzeniowych lub wręcz bardzo starych i zabytkowych, pozwolą też na wytworzenie we wnętrzu domu wyjątkowego klimatu i często niepowtarzalnego piękna.
Jeżeli zaś ściany kominka zostaną wybudowane z nowoczesnych, posiadających dużą zdolność akumulacji ciepła i dobrą przewodność ciepła, płyt konstrukcyjnych, możemy postawić kominek nawet o bardzo małej bryle np. 60 x 60 cm, jak również i o dowolnie dużej. Można taką bryłę otynkować specjalnymi tynkami odpornymi na wysokie temperatury lub obłożyć nie tylko kaflami, ale również okleić dowolnym kamieniem lub marmurem. Koniecznie trzeba wtedy tylko zadbać, by elementy kamienne zostały przyklejone nie zwykłym klejem do glazury łazienkowej, lecz specjalnym klejem zduńskim do wysokich temperatur, który posiada zdolność wiązania hydraulicznego i ceramicznego. Zazwyczaj producenci akumulacyjnych prefabrykatów przeznaczonych do budowy "ciepłych" kominków, posiadają również w swej ofercie tego rodzaju kleje i tynki. Specjalne tynki na ciepłe ściany pozwalają na wykonanie dowolnej struktury tynkowanej powierzchni kominka. Można wykończyć je nawet na gładko. Dostępne są również specjalne, odporne na temperaturę farby lub kolorowe pasty, pozwalające plastykom na nietypowe, oryginalne ozdobienie ścian takich kominków.
Nazwą "Hipokaust" przyjęło się określać kominki, które posiadają duże powierzchniowo i zamknięte bryły najczęściej tynkowane, choć mogą być również (jeżeli na to pozwoli kondycja finansowa inwestora), wykonane z kafli tradycyjnych lub nowoczesnych - wielkogabarytowych. Ogrzewają tylko w systemie laminalnym tzn. przez promieniowanie podczerwone, emitowane całą ciepłą powierzchnią bryły kominka, (bez konwekcji - nie posiadają kratek ani innych ujść gorącego powietrza). Budowa dużych powierzchni grzewczych kominków, stała się już dziś możliwa, głównie dzięki pojawieniu się na rynku dużych konstrukcyjnych płyt grzewczych (np. 50 x 120 cm), posiadających dobrą przewodność cieplną, znikomą rozszerzalność cieplną materiału, a w najlepszych produktach, nawet zdolność akumulacji ciepła. Najnowsze rozwiązania architektoniczne domów, pozwalają już dziś, cały system ogrzewania oprzeć na takich właśnie "ciepłych ścianach", które znajdują się wtedy niemal we wszystkich ogrzewanych pomieszczeniach. Rozwiązania takie niestety nie są jeszcze zbyt często stosowane, gdyż wymagają na wstępnym etapie projektowania domu, konkretnych uzgodnień, pomiędzy architektem a firmą budującą kominek.
Pomimo świadomości istnienia technologii "Hipokaustu", czyli systemu ogrzewania tylko za pomocą ciepłych ścian, musimy zauważyć, że z powodu generalnego braku tego rodzaju projektów architektonicznych, o wiele częściej buduje się dziś zbliżone do niej tzw. mieszane systemy ogrzewania. W systemie takim najczęściej otwarte, duże powierzchnie salonu, jadalni, kuchni, holu zlokalizowane wokół kominka, ogrzewane są na sposób hipokaustu, czyli przez bezpośrednie promieniowanie ciepłych powierzchni bryły kominka, a pozostałe pomieszczenia np. sypialnie na piętrze - metodą konwekcyjną przez kanały i kratki rozprowadzające do nich gorące powietrze. Taki system jest bardzo prosty i uniwersalny, przez co daje się zastosować do ogrzewania niemal większości domów.
Można go nadto wykonać w oparciu tylko o naturalną grawitację, a więc bez konieczności stosowania dodatkowych nośników energii, co pozwoli uczynić ten sposób dodatkowo niezależnym systemem grzewczym.
Kominek akumulacyjny III generacji składający się :
a) z paleniska - wkładu,
b) akumulacyjnego wymiennika ciepła,
c) ciepłej bryły wybudowanej z ceramicznych materiałów akumulacyjnych,
tworzy jeden z najbardziej skutecznych i wygodnych w użytkowaniu sposobów ogrzewania domów. Jest to również uniwersalny system, gdyż bardzo łatwo dostosować go niemal do każdego projektu wnętrza. Komfort tego systemu wynika przede wszystkim ze sposobu, w jaki on ogrzewa dom.
Można by ten sposób nazwać "ogrzewaniem dwufazowym":
1 faza - krótkiego i mocnego grzania
2 faza - długie i łagodne grzanie.
W pierwszej fazie spalania "wyliczonej" ilości drewna lub brykietu drzewnego, czyli przez pierwsze 1 - 2 godziny, grzeje właściwie tylko palenisko - wkład, z którego ciepło rozchodzi się wpierw przez szybę (jej wielkość decyduje o ilości wyemitowanego przez nią ciepła), a po nagrzaniu się korpusu paleniska - wkładu, ogrzane zostaje powietrze wewnątrz bryły kominka. Część tego powietrza odprowadzana jest kanałami i kratkami do innych pomieszczeń (jeśli nie jest to "Hipokaust"), a część pochłaniana jest przez nagrzewające się ściany bryły kominka. Gdy szyba i korpus wkładu zaczynają już powoli stygnąć, kończąc swój okres grzewczy, kominek wchodzi w swoja drugą fazę ogrzewania, podczas której następuje wypromieniowanie całego zakumulowanego ciepła. Po nagrzaniu akumulacyjnego wymiennika ciepła oraz ścian bryły kominka, z pewnym opóźnieniem, w zależności od materiału, z którego zostały wybudowane (20 - 60 min.), zaczynają one łagodnie ogrzewać pomieszczenie wokół siebie, nie powodując przegrzewania pomieszczeń.
Długość czasu, w którym pozostają one ciepłe, zależy głównie od rodzaju materiału ceramicznego, z którego zostały wykonane. Ilość emitowanego ciepła i długość tego okresu decyduje o komforcie użytkowania danego kominka. Jeżeli dołączony do paleniska - wkładu, akumulacyjny wymiennik ciepła, będzie posiadał bardzo dużą wagę np. 700 - 1000 kg pozwalającą na zakumulowanie bardzo dużej ilości energii, naturalnie ściany i cały kominek będą odpowiednio dłużej ciepłe, a cykl grzewczy wydłuży się do 8 - 12 godzin.
Gdy zaś kominek wyposażony zostanie w wymiennik ciepła o niższej wadze, np. 200 kg (kręgi grzewcze nasadzone na wkład), wtedy oczywiście czas grzewczy kominka będzie odpowiednio krótszy. Zawsze jednak będzie to okres zdecydowanie dłuższy (przynajmniej dwukrotnie), niż okres grzewczy kominka bez akumulacyjnego wymiennika ciepła i bez ceramicznych, nagrzewających się ścian.
Na komfort użytkowania kominka z wymiennikiem ciepła wpływa również bardzo jego wysoka sprawność i duża moc.
Możliwość długiego odstępu od jednego załadunku paliwa do drugiego (8 - 12 godzin, a nawet dłużej), spowodowana jest tym, że kominek posiada wysoką (ponad 80%) sprawność przy bardzo dużym jednostkowym załadunku drewna (8 - 16 kg).
Pozwala to na zabezpieczenie zapotrzebowania na ciepło domu przez cały ten okres.
Jeżeli dla przykładu, dobowe zapotrzebowanie na ciepło, typowego budowanego dziś w technologii energooszczędnej domu, wynosi ok. 110 kWh, to aby pokryć takie zapotrzebowanie, wystarczy kominek akumulacyjny o mocy 4 - 5 kW dwukrotnie w ciągu doby załadować drewnem. Bez dużego, akumulacyjnego wymiennika ciepła, zdolnego odzyskać i zakumulować podczas procesu spalania ciepło z tak dużej ilości paliwa, nie można nawet myśleć o takim długim i skutecznym grzaniu całego domu. Dzięki najnowszej generacji materiałom szamotowym, ogniotrwałym betonom o podwyższonej akumulacyjności ciepła, dzisiejsza technika pozwala już na ogrzanie domu, nawet o pow. użytkowej 200 m2 tylko dwoma lub trzema załadunkami drewna na dobę.
Taki komfortowy, niezależny, a zarazem skuteczny system ogrzewania domu, staje się powoli w dzisiejszych, niepewnych czasach coraz większą koniecznością i to nie tylko z powodu możliwości poczynienia znacznych "oszczędności" na ogrzewaniu zimowym domu, ale również z powodu uzyskania niezależności i pełnego bezpieczeństwa energetycznego.
Dysponujemy dziś wyborem i możliwością skorzystania z dość szerokiej już na naszym rynku, oferty materiałów i prefabrykatów tak polskich jak i zagranicznych, umożliwiających budowanie kominków z akumulacyjnym wymiennikiem ciepła, dostosowanych do własnych potrzeb i możliwości. Dzięki temu technologia ta stała się już dostępna niemal dla każdego, gdyż urealniła, bardzo wysokie kiedyś, ceny tego rodzaju kominków, a właściwie pieco - kominków. Mimo, że nadal należą one do najwyższej półki cenowej wśród kominków, to osiągane dzięki nim korzyści, komfort użytkowania, niezależność energetyczna i realne "oszczędności", w zestawieniu z ogrzewaniem opartym na tradycyjnych nośnikach energii - gazie, oleju i elektryczności, wystarczająco motywują do ich stosowania. Patrząc w przyszłość będzie to na pewno bardzo korzystna inwestycja - biorąc pod uwagę dzisiejsze, niepewne czasy.
Trzy generacje kominków
Jeżeli kominek wyposażymy w tzw. palenisko otwarte (bez wkładu), będzie to tzw. kominek I generacji. Wyposażony natomiast w sprefabrykowane palenisko- wkład grzewczy, będzie to tzw. kominek II generacji. Gdy zaś do paleniska - wkładu grzewczego, zostanie dodatkowo podłączony wymiennik ciepła, będzie to już współczesny kominek III generacji.
Wielkość i ciężar kominka akumulacyjnego
Jeżeli podłączony do paleniska - wkładu wymiennik ciepła, zostanie wybudowany z materiałów szamotowych, stanie się on (obok swojej funkcji odzyskiwania ciepła) dodatkowo tzw. zasobnikiem ciepła, czyli kominek taki dodatkowo zyska zdolność znacznej akumulacyjności ciepła. Im wyższa będzie jego waga, przy wyższym ciężarze właściwym i wyższej przewodności ciepła, tym więcej będzie mógł on odzyskać i zakumulować ciepła. Dawniej, duże piece kaflowe ważyły około 1 - 2 tony. Dzisiejsze kominki III generacji, z dobrym akumulacyjnym wymiennikiem ciepła i ciepłymi akumulacyjnymi ścianami bryły, mogą również ważyć około 1 - 2 tony, ale mogą przy tym posiadać już o wiele mniejsze bryły.
Bryła kominka akumulacyjnego
Może przybierać niemal dowolny kształt, a swoim wystrojem i architekturą, nawiązywać do starych tradycyjnych form pieców kaflowych (dziś znów bardzo modny trend) lub do bardzo nowoczesnych, prostych form, ścian tynkowanych bez kafli i bez elementów kamiennych lub też częściowo, w niektórych tylko fragmentach, przyozdobionych kaflami albo kamieniem. Współczesne kafle, będące w zasadzie dużymi powierzchniowo płytami (nawet do 130 cm długości), potrafią nowoczesne bryły kominka nie tylko przyozdobić, ale również zabezpieczyć przed zabrudzeniem, podnosząc przy tym bardzo standard całego kominka. Bryły wykonane z kafli tradycyjnych, odtworzeniowych lub wręcz bardzo starych i zabytkowych, pozwolą też na wytworzenie we wnętrzu domu wyjątkowego klimatu i często niepowtarzalnego piękna.
Jeżeli zaś ściany kominka zostaną wybudowane z nowoczesnych, posiadających dużą zdolność akumulacji ciepła i dobrą przewodność ciepła, płyt konstrukcyjnych, możemy postawić kominek nawet o bardzo małej bryle np. 60 x 60 cm, jak również i o dowolnie dużej. Można taką bryłę otynkować specjalnymi tynkami odpornymi na wysokie temperatury lub obłożyć nie tylko kaflami, ale również okleić dowolnym kamieniem lub marmurem. Koniecznie trzeba wtedy tylko zadbać, by elementy kamienne zostały przyklejone nie zwykłym klejem do glazury łazienkowej, lecz specjalnym klejem zduńskim do wysokich temperatur, który posiada zdolność wiązania hydraulicznego i ceramicznego. Zazwyczaj producenci akumulacyjnych prefabrykatów przeznaczonych do budowy "ciepłych" kominków, posiadają również w swej ofercie tego rodzaju kleje i tynki. Specjalne tynki na ciepłe ściany pozwalają na wykonanie dowolnej struktury tynkowanej powierzchni kominka. Można wykończyć je nawet na gładko. Dostępne są również specjalne, odporne na temperaturę farby lub kolorowe pasty, pozwalające plastykom na nietypowe, oryginalne ozdobienie ścian takich kominków.
"Hipokaust" i mieszany system grzewczy
Nazwą "Hipokaust" przyjęło się określać kominki, które posiadają duże powierzchniowo i zamknięte bryły najczęściej tynkowane, choć mogą być również (jeżeli na to pozwoli kondycja finansowa inwestora), wykonane z kafli tradycyjnych lub nowoczesnych - wielkogabarytowych. Ogrzewają tylko w systemie laminalnym tzn. przez promieniowanie podczerwone, emitowane całą ciepłą powierzchnią bryły kominka, (bez konwekcji - nie posiadają kratek ani innych ujść gorącego powietrza). Budowa dużych powierzchni grzewczych kominków, stała się już dziś możliwa, głównie dzięki pojawieniu się na rynku dużych konstrukcyjnych płyt grzewczych (np. 50 x 120 cm), posiadających dobrą przewodność cieplną, znikomą rozszerzalność cieplną materiału, a w najlepszych produktach, nawet zdolność akumulacji ciepła. Najnowsze rozwiązania architektoniczne domów, pozwalają już dziś, cały system ogrzewania oprzeć na takich właśnie "ciepłych ścianach", które znajdują się wtedy niemal we wszystkich ogrzewanych pomieszczeniach. Rozwiązania takie niestety nie są jeszcze zbyt często stosowane, gdyż wymagają na wstępnym etapie projektowania domu, konkretnych uzgodnień, pomiędzy architektem a firmą budującą kominek.
Mieszany system grzewczy
Pomimo świadomości istnienia technologii "Hipokaustu", czyli systemu ogrzewania tylko za pomocą ciepłych ścian, musimy zauważyć, że z powodu generalnego braku tego rodzaju projektów architektonicznych, o wiele częściej buduje się dziś zbliżone do niej tzw. mieszane systemy ogrzewania. W systemie takim najczęściej otwarte, duże powierzchnie salonu, jadalni, kuchni, holu zlokalizowane wokół kominka, ogrzewane są na sposób hipokaustu, czyli przez bezpośrednie promieniowanie ciepłych powierzchni bryły kominka, a pozostałe pomieszczenia np. sypialnie na piętrze - metodą konwekcyjną przez kanały i kratki rozprowadzające do nich gorące powietrze. Taki system jest bardzo prosty i uniwersalny, przez co daje się zastosować do ogrzewania niemal większości domów.
Można go nadto wykonać w oparciu tylko o naturalną grawitację, a więc bez konieczności stosowania dodatkowych nośników energii, co pozwoli uczynić ten sposób dodatkowo niezależnym systemem grzewczym.
Komfortowy sposób ogrzewania domu
Kominek akumulacyjny III generacji składający się :
a) z paleniska - wkładu,
b) akumulacyjnego wymiennika ciepła,
c) ciepłej bryły wybudowanej z ceramicznych materiałów akumulacyjnych,
tworzy jeden z najbardziej skutecznych i wygodnych w użytkowaniu sposobów ogrzewania domów. Jest to również uniwersalny system, gdyż bardzo łatwo dostosować go niemal do każdego projektu wnętrza. Komfort tego systemu wynika przede wszystkim ze sposobu, w jaki on ogrzewa dom.
Można by ten sposób nazwać "ogrzewaniem dwufazowym":
1 faza - krótkiego i mocnego grzania
2 faza - długie i łagodne grzanie.
W pierwszej fazie spalania "wyliczonej" ilości drewna lub brykietu drzewnego, czyli przez pierwsze 1 - 2 godziny, grzeje właściwie tylko palenisko - wkład, z którego ciepło rozchodzi się wpierw przez szybę (jej wielkość decyduje o ilości wyemitowanego przez nią ciepła), a po nagrzaniu się korpusu paleniska - wkładu, ogrzane zostaje powietrze wewnątrz bryły kominka. Część tego powietrza odprowadzana jest kanałami i kratkami do innych pomieszczeń (jeśli nie jest to "Hipokaust"), a część pochłaniana jest przez nagrzewające się ściany bryły kominka. Gdy szyba i korpus wkładu zaczynają już powoli stygnąć, kończąc swój okres grzewczy, kominek wchodzi w swoja drugą fazę ogrzewania, podczas której następuje wypromieniowanie całego zakumulowanego ciepła. Po nagrzaniu akumulacyjnego wymiennika ciepła oraz ścian bryły kominka, z pewnym opóźnieniem, w zależności od materiału, z którego zostały wybudowane (20 - 60 min.), zaczynają one łagodnie ogrzewać pomieszczenie wokół siebie, nie powodując przegrzewania pomieszczeń.
Długość czasu, w którym pozostają one ciepłe, zależy głównie od rodzaju materiału ceramicznego, z którego zostały wykonane. Ilość emitowanego ciepła i długość tego okresu decyduje o komforcie użytkowania danego kominka. Jeżeli dołączony do paleniska - wkładu, akumulacyjny wymiennik ciepła, będzie posiadał bardzo dużą wagę np. 700 - 1000 kg pozwalającą na zakumulowanie bardzo dużej ilości energii, naturalnie ściany i cały kominek będą odpowiednio dłużej ciepłe, a cykl grzewczy wydłuży się do 8 - 12 godzin.
Gdy zaś kominek wyposażony zostanie w wymiennik ciepła o niższej wadze, np. 200 kg (kręgi grzewcze nasadzone na wkład), wtedy oczywiście czas grzewczy kominka będzie odpowiednio krótszy. Zawsze jednak będzie to okres zdecydowanie dłuższy (przynajmniej dwukrotnie), niż okres grzewczy kominka bez akumulacyjnego wymiennika ciepła i bez ceramicznych, nagrzewających się ścian.
Na komfort użytkowania kominka z wymiennikiem ciepła wpływa również bardzo jego wysoka sprawność i duża moc.
Możliwość długiego odstępu od jednego załadunku paliwa do drugiego (8 - 12 godzin, a nawet dłużej), spowodowana jest tym, że kominek posiada wysoką (ponad 80%) sprawność przy bardzo dużym jednostkowym załadunku drewna (8 - 16 kg).
Pozwala to na zabezpieczenie zapotrzebowania na ciepło domu przez cały ten okres.
Jeżeli dla przykładu, dobowe zapotrzebowanie na ciepło, typowego budowanego dziś w technologii energooszczędnej domu, wynosi ok. 110 kWh, to aby pokryć takie zapotrzebowanie, wystarczy kominek akumulacyjny o mocy 4 - 5 kW dwukrotnie w ciągu doby załadować drewnem. Bez dużego, akumulacyjnego wymiennika ciepła, zdolnego odzyskać i zakumulować podczas procesu spalania ciepło z tak dużej ilości paliwa, nie można nawet myśleć o takim długim i skutecznym grzaniu całego domu. Dzięki najnowszej generacji materiałom szamotowym, ogniotrwałym betonom o podwyższonej akumulacyjności ciepła, dzisiejsza technika pozwala już na ogrzanie domu, nawet o pow. użytkowej 200 m2 tylko dwoma lub trzema załadunkami drewna na dobę.
Taki komfortowy, niezależny, a zarazem skuteczny system ogrzewania domu, staje się powoli w dzisiejszych, niepewnych czasach coraz większą koniecznością i to nie tylko z powodu możliwości poczynienia znacznych "oszczędności" na ogrzewaniu zimowym domu, ale również z powodu uzyskania niezależności i pełnego bezpieczeństwa energetycznego.
Dysponujemy dziś wyborem i możliwością skorzystania z dość szerokiej już na naszym rynku, oferty materiałów i prefabrykatów tak polskich jak i zagranicznych, umożliwiających budowanie kominków z akumulacyjnym wymiennikiem ciepła, dostosowanych do własnych potrzeb i możliwości. Dzięki temu technologia ta stała się już dostępna niemal dla każdego, gdyż urealniła, bardzo wysokie kiedyś, ceny tego rodzaju kominków, a właściwie pieco - kominków. Mimo, że nadal należą one do najwyższej półki cenowej wśród kominków, to osiągane dzięki nim korzyści, komfort użytkowania, niezależność energetyczna i realne "oszczędności", w zestawieniu z ogrzewaniem opartym na tradycyjnych nośnikach energii - gazie, oleju i elektryczności, wystarczająco motywują do ich stosowania. Patrząc w przyszłość będzie to na pewno bardzo korzystna inwestycja - biorąc pod uwagę dzisiejsze, niepewne czasy.
