Wyobraźmy sobie miasto, które jest samowystarczalne w energię elektryczną, a wszystkie dachy budynków pokryte są panelami fotowoltaicznymi. Jeszcze 20–30 lat temu tak mogłaby się rozpoczynać powieść science-fiction, lecz dziś wiadomo, że scenariusz taki jest całkiem realny.
Szacuje się, że wykorzystanie tylko 1% promieniowania słonecznego docierającego do Ziemi, całkowicie zaspokoiłoby zapotrzebowanie ludzkości na energię.
Fotowoltaika jest dziś najszybciej rozwijającą się dziedziną energii odnawialnej, a za jej przewagą nad innymi źródłami przemawia:
- bezpośrednia zamiana promieniowania słonecznego na energię elektryczną,
- możliwość montowania urządzeń praktycznie w każdym, niezacienionym miejscu,
- prosta budowa instalacji, w których skład wchodzą panele i inwerter,
- brak uciążliwości dla otoczenia,
- duża trwałość elementów instalacji.
Obserwuje się ciągły rozwój tej dziedziny, cały czas trwają prace nad technologiami, umożliwiającymi przetwarzanie energii z coraz większą efektywnością (obecnie montowane panele fotowoltaiczne posiadają sprawność poniżej 20%). Wzrost wydajności o każdy procent sprawia, że inwestycje w instalacje tego typu stają się coraz bardziej opłacalne ekonomicznie.
W jaki sposób możemy sprawić, że instalacje fotowoltaiczne będą jeszcze bardziej opłacalne?
W ostatnich latach powstaje w Polsce coraz więcej farm fotowoltaicznych o mocy pow. 500 kW. Inwestycje takie, przy obecnych uwarunkowaniach ekonomicznych, posiadają okres zwrotu około 15 lat - wpływ na to ma wielkość instalacji, jej położenie i zastosowana technologia. Funkcjonujący system dofinansowań do kosztów instalacji, jak też dopłat do wyprodukowanej energii, skraca ten okres do 8–10 lat, w zależności od wielkości dofinansowania i wysokości dopłat.
Warto odpowiedzieć na pytanie: co dzieje się z wyprodukowaną w ten sposób energią? Trafia ona do ogólnokrajowego systemu energetycznego i wraz z energią z elektrowni tradycyjnych dociera do odbiorców końcowych. Polski system przesyłowy jest w bardzo złym stanie i szacuje się, że jego straty sięgają nawet 50%. Koszty tych strat pokrywają wszyscy odbiorcy energii w ramach opłaty za jej przesył, w tym producenci energii z OZE (Odnawialne Źródła Energii).
Sposobem na zwiększenie efektywności instalacji fotowoltaicznych jest rozwój tak zwanej energetyki prosumenckiej, czyli lokalnych instalacji o mocy do 40 kW, produkujących energię na własne potrzeby. Efektywność takich instalacji znacznie wzrasta w porównaniu z farmami produkującymi energię na sprzedaż. Każda kilowatogodzina energii, wyprodukowanej i zużytej na własne potrzeby, daje oszczędność od 40 do 60 groszy, w zależności od warunków podpisanej umowy na dostawę energii z sieci. Za energię wyprodukowaną i sprzedaną do sieci można obecnie uzyskać od 18 do 20 groszy za kWh.
Uchwalona w lutym 2015 roku Ustawa o Odnawialnych Źródłach Energii (Dz.U. 478 z 2015 r.), wprowadza wiele ułatwień formalno-prawnych, służących rozwojowi energetyki prosumenckiej.
Oto najważniejsze zmiany, które mają zachęcić do budowania małych instalacji:
- brak konieczności rejestrowania działalności gospodarczej,
- brak potrzeby uzyskania warunków od zakładu energetycznego i konieczności zgłaszania inwestycji w starostwie powiatowym,
- brak konieczności uzyskania koncesji od Urzędu Regulacji Energetyki.
W przypadku powstania instalacji prosumenckiej, zakład energetyczny ma obowiązek bezpłatnie zainstalować licznik niezbędny do jej rozliczenia.
Wspomniana wyżej ustawa umożliwia "wprowadzanie" niewykorzystanych nadwyżek energii do sieci i "odebranie" ich w innym momencie. Na pierwszy rzut oka wygląda to korzystnie, lecz okazuje się, iż odbierając "naszą energię" będziemy musieli zapłacić za jej przesył według stawek, jak za energię zakupioną z elektrowni wraz ze stratami. Koszty te zmniejszają efektywność ekonomiczną naszych małych instalacji.
Interesującym rozwiązaniem, ograniczającym dodatkowe koszty, może być tworzenie przez samorządy lokalnych systemów energetycznych. Taka koncepcja wdrażana jest aktualnie przez Fundację IntelEko.pl przy współpracy z naukowcami z Politechniki Wrocławskiej.
Idea pod nazwą "Gmina z Energią" zakłada wdrożenie przez zainteresowane samorządy, lokalnych systemów energetycznych dofinansowanych z funduszy Unii Europejskiej.
W pierwszym etapie jednostki samorządu terytorialnego instalują, zarówno na dachach swoich obiektów (urzędy, szkoły, szpitale, baseny itp.) jak i domów prywatnych mieszkańców, panele fotowoltaiczne produkujące energię na ich potrzeby. Przy dofinansowaniu z Programów Operacyjnych UE, sięgających 85%, okres zwrotu inwestycji wynosi 2 – 3 lata. Następnie tworzony jest system zarządzania energią, wraz z przesyłaniem jej nadwyżek do innych obiektów.
Kolejnym etapem jest powołanie Lokalnego Przedsiębiorstwa Energetycznego, zadaniem którego jest rozwijanie sieci, zarządzanie oraz sprzedaż energii wyprodukowanej w lokalnych instalacjach.
Aktualnie trwają prace nad wdrożeniem idei "Gmina z Energią" w pierwszych samorządach na terenie trzech województw i przygotowywane są wnioski o dofinansowanie z Regionalnych Programów Operacyjnych. Planowane jest rozwijanie współpracy z kolejnymi, zainteresowanymi samorządami z innych województw. Samorządy uczestniczące w projekcie objęte będą wsparciem z projektów badawczo-rozwojowych i szkoleniowych, realizowanych przez Fundację Inteleko.pl i Politechnikę Wrocławską.
Założeniem projektu "Gmina z Energią", poza aspektem ekologicznym, jest uzyskanie oszczędności w wydatkach na energię elektryczną, zarówno przez jednostki samorządowe jak i przez mieszkańców.
Miejmy nadzieję, że samowystarczalność energetyczna gmin w niedalekiej przyszłości stanie się faktem.
üsselerlebnis-300.jpg)
